Nhằm đảm bảo sức khỏe cho bà mẹ và thai nhi thì việc khám thai là rất cần thiết. Khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ là một trong những việc rất quan trọng mà mẹ bầu nên tuân thủ trong suốt thời gian mang thai. Việc khám thai thường xuyên không chỉ giúp mẹ bầu được chăm sóc sức khỏe đúng cách mà còn mang lại nhiều lợi ích cho thai nhi.
Tầm quan trọng của việc khám thai định kỳ
Trong thời gian mang
thai, bạn nên được chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất thông qua việc khám thai
định kỳ để đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé. Thông qua việc khám thai thường
xuyên, bác sĩ sản khoa biết được tình trạng sức khỏe của bạn và thai nhi, từ đó
giúp hạn chế những nguy cơ có thể xảy ra trong thai kỳ.
Một số nghiên cứu chỉ
ra rằng những mẹ bầu tuân thủ lịch khám thai định kỳ giúp giảm thiểu nguy cơ tử
vong của mẹ và thai nhi xuống gấp 5 lần so với những mẹ bầu không khám thai.
Ngoài ra, tỷ lệ những đứa trẻ được sinh ra từ các mẹ bầu không khám thai có trọng
lượng nhẹ hơn so với các mẹ bầu thường xuyên khám thai.
Sau lần khám đầu tiên,
bác sĩ sản khoa sẽ cho bạn lịch khám thai cụ thể của lần kế tiếp. Thông thường,
bạn sẽ được yêu cầu đi khám mỗi tháng một lần trong 6 tháng đầu của thai kỳ. Bước
qua tam cá nguyệt cuối, bạn sẽ phải đi khám thai thường xuyên hơn. Nếu đây là lần
đầu tiên bạn mang thai, trong suốt thai kỳ, bạn sẽ có khoảng 10 – 15 lần khám
thai. Nếu từng sinh con, bạn nên khám thai ít nhất khoảng 7 lần.
Các mốc khám thai định kỳ
Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ nhất
1. Lần khám thai đầu tiên
Việc khám thai lần đầu
thường diễn ra khi bạn có thai khoảng 5 – 8 tuần. Đây là mốc rất quan trọng để
xác định liệu bạn thực sự có thai hay không và xác định vị trí làm tổ của phôi
thai.
Bạn biết mình có thai
khi nhận thấy bị trễ kinh khoảng 1 tuần và dùng que thử thai thấy 2 vạch. Lúc
này, bạn cần đi khám, bác sĩ sẽ siêu âm và cho bạn làm các chỉ định sau:
- Kiểm tra cân nặng,
chiều cao để tính chỉ số BMI của cơ thể nhằm đánh giá xem bạn có bị thừa cân,
béo phì hay không. Nếu có, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm soát cân nặng khi
mang thai nhằm hạn chế các biến chứng thai kỳ có thể xảy ra.
(Xem thêm: Thuê xe limousine tphcm)
- Đo huyết áp để biết
xem bạn có bị huyết áp cao hay không, có nguy cơ bị tiền sản giật không.
- Thử nước tiểu kiểm
tra nồng độ hormone thai kỳ (hCG) để biết chắc bạn đang mang thai, phôi thai
đang phát triển bình thường.
- Siêu âm kiểm tra vị
trí phôi thai và tuổi thai nhằm kịp thời phát hiện các bất thường như thai
ngoài tử cung…
- Tính tuổi thai và
ngày dự sinh của em bé dựa vào ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối.
- Ngoài ra, bạn có thể
phải tiến hành các xét nghiệm máu để kiểm tra:
+ Kháng thể bệnh sởi
+ Kháng thể bệnh thủy đậu
+ Viêm gan B
+ Bệnh giang mai
+ HIV/AIDS
+ Nồng độ hemoglobin
+ Yếu tố Rh
+ Nhóm máu
+ Kháng thể bệnh đậu
mùa.
Tại buổi khám này, bác
sĩ sẽ tư vấn cho bạn một vài vấn đề sau:
- Cho bạn uống bổ sung
axit folic nhằm ngăn ngừa tình trạng nứt đốt sống của thai nhi.
- Tư vấn về các vấn đề
liên quan đến dinh dưỡng, chế độ ăn uống và vệ sinh thực phẩm.
- Cảnh báo các yếu tố lối
sống có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn hoặc sức khỏe của em bé, chẳng hạn
như làm việc trong môi trường độc hại, hút thuốc, sử dụng ma túy và uống rượu,
dùng các chất kích thích khác.
- Tư vấn về các xét
nghiệm sàng lọc trước sinh mà có thể bạn phải tiến hành trong thai kỳ.
Trong lần khám thai
này, bạn hãy cung cấp cho bác sĩ biết các thông tin liên quan đến thai kỳ như:
- Thông tin về chu kỳ
kinh nguyệt của bạn (đều hay bất thường)
- Bạn từng bị sẩy thai,
sinh non, tiền sản giật hoặc nhiễm trùng ở lần mang thai hay lần sinh trước
- Bạn đang điều trị một
căn bệnh mãn tính, như bệnh đái tháo đường hoặc cao huyết áp
- Bạn đang dùng thuốc
điều trị một bệnh nào đó. Nếu có thể, hãy mang sổ khám bệnh, toa thuốc hoặc thuốc
mà bạn đang uống theo để bác sĩ biết cụ thể
- Bạn hoặc bất kỳ người
thân trong gia đình từng có con bị dị tật bẩm sinh như Down, nứt đốt sống…
- Bạn hay người thân
trong gia đình mắc một căn bệnh di truyền như tế bào hình liềm hoặc xơ nang.
Thông thường, bác sĩ sẽ
hẹn bạn trở lại khám sau khoảng 4 tuần. Đôi khi lịch khám thai cho lần khám kế
tiếp chỉ sau lần khám đầu tiên khoảng 1 – 2 tuần. Điều đó phụ thuộc vào sức khỏe
của bạn hoặc tình trạng phát triển của thai nhi, tuổi thai. Bạn nên đi khám
đúng lịch như bác sĩ đã hẹn.
2. Lần khám thai thứ 2: Khoảng 8 tuần mang thai
Nếu lần khám thai đầu
tiên, bạn đi khám ngay sau khi mới cấn thai, bác sĩ siêu âm chưa kiểm tra được
tim thai hoặc phôi thai có vấn đề, bác sĩ sản khoa sẽ hẹn bạn khám thai lần thứ
hai khi thai khoảng 8 tuần.
Ở lần khám thai này,
bác sĩ vẫn tiến hành các thăm khám thường quy như kiểm tra cân nặng, đo huyết
áp, thử nước tiểu, thử máu mẹ bầu và siêu âm để đánh giá tình trạng phát triển
của thai nhi.
3. Lần khám thai thứ 3: Tuần thai thứ 10 – 13 tuần 6 ngày
Kể từ tuần thai thứ 10,
khi bạn khám thai định kỳ, ngoài các thăm khám thường quy như kiểm tra cân nặng,
đo huyết áp, siêu âm bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm các xét nghiệm quan trọng sau:
- Ở tuần thứ 10, bạn sẽ
được chỉ định làm xét nghiệm Thalassemia để biết liệu thai nhi có nguy cơ bị bệnh
thiếu máu di truyền, hồng cầu bị vỡ sớm dẫn đến thiếu oxy hay không.
- Trong thời gian thai
được khoảng 10 – 12 tuần tuổi, tùy vào vị trí của thai nhi trong tử cung, cân nặng
của mẹ bầu và ngày dự sinh, bác sĩ sẽ tiến hành đo nhịp tim của em bé bằng thiết
bị cầm tay Doppler. Đây có thể là lần đầu tiên bạn được nghe nhịp đập của bé
yêu.
- Trong khoảng thời
gian từ tuần thứ 11 – 13 tuần 6 ngày: Bạn sẽ được chỉ định làm xét nghiệm
Double test và siêu âm kiểm tra dị dạng chi, thoát vị cơ hoành, đặc biệt là siêu
âm đo độ mờ da gáy nhằm đánh giá thai
nhi có nguy cơ bị Down hay không.
Nếu kết quả siêu âm đo
độ mờ da gáy nhận thấy thai nhi có nguy cơ mắc các bệnh về di truyền, bác sĩ sẽ
chỉ định bạn làm xét nghiệm sinh thiết gai nhau (CVS). Sinh thiết gai nhau được
thực hiện sớm trong thai kỳ thường là từ tuần thứ 10 đến tuần thứ 13 nên bạn có
thể sớm tìm hiểu về tình trạng của bé. Xét nghiệm sinh thiết gai nhau là một
xét nghiệm xâm lấn, có nguy cơ gây sẩy thai song bạn không nên quá lo lắng vì tỷ
lệ rất thấp chỉ dưới 1%.
Bác sĩ sẽ dựa vào các kết
quả xét nghiệm, tuổi của bạn, tuổi thai của bé sẽ tính toán tỷ lệ nguy cơ bé bị
hội chứng Down, Trisomy 13 và Trisomy 18 là bao nhiêu.
Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ hai (từ tuần 14 – 27 tuần 6 ngày)
Thông thường trong tam
cá nguyệt thứ hai, mỗi tháng bạn sẽ phải đi khám một lần theo lịch hẹn của bác
sĩ. Song nếu tình trạng sức khỏe của bạn hoặc thai kỳ có vấn đề, khoảng cách thời
gian giữa các lần khám thai của bạn sẽ ngắn hơn. Ở tam cá nguyệt thứ hai, bác
sĩ vẫn kê toa cho bạn dùng các viên uống bổ sung canxi, sắt hay các khoáng chất
tốt cho phụ nữ mang thai và thai nhi.
4. Lần khám thai thứ 4: Khi thai từ 14 – 16 tuần
Ở lần khám thai này,
bác sĩ sẽ chỉ định bạn tiến hành kiểm tra:
- Cân nặng của bạn
- Đo huyết áp
- Khám thai: Kiểm tra
nhịp đập của tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để theo dõi sức
khỏe của bạn và sự phát triển của thai nhi
- Thử máu: Có thể bác
sĩ sẽ chỉ định bạn thử máu để kiểm tra 3 hormone (estriol, B-hCG và alpha
fetoprotein tự do). Các mức hormone này cung cấp thông tin về nguy cơ thai nhi
mắc hội chứng Down hoặc khuyết tật ống thần kinh như nứt đốt sống.
Cuối buổi khám, bác sĩ
sẽ kê toa cho bạn dùng các viên uống bổ sung vi chất tùy thuộc vào sức khỏe của
bạn và sự phát triển của thai nhi.
5. Lần khám thai thứ 5: Khi thai được 16 – 20 tuần
Ở lần khám này, bác sĩ
sẽ chỉ định bạn tiến hành các bước thăm khám sau:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Kiểm tra
nhịp đập tim của thai và đo tử cung tính tuổi thai (bác sĩ sẽ tiến hành đo khoảng
cách từ đỉnh tử cung đến xương mu của bạn).
- Thử nước tiểu: Bác sĩ
sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra lượng đường, nồng độ
protein để tầm soát dấu hiệu của đái tháo đường thai kỳ và nguy cơ tiền sản giật.
- Siêu âm để quan sát sự
phát triển của thai nhi và lượng nước ối
- Chọc ối: Nếu các xét
nghiệm trước cho biết thai nhi của bạn có nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh, bác sĩ sẽ
đề nghị bạn làm xét nghiệm chọc ối vào khoảng giữa tuần thứ 15 đến 18 của thai
kỳ. Kết quả chọc ối có thể có sau 24 giờ hoặc đôi khi bạn phải đợi đến 4 tuần.
Lưu ý là thủ thuật này có nguy cơ sẩy thai với tỷ lệ thấp chỉ khoảng dưới 1%.
- Xét nghiệm Triple
test: Đây là loại xét nghiệm máu được thực hiện trong khoảng từ tuần thứ 15 –
20 của thai kỳ. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán các vấn đề sức khỏe của thai nhi
như các rối loạn về gen, dị tật ống thần kinh.
Dựa vào việc thăm khám
và kết quả của các xét nghiệm, bác sĩ sẽ kê toa cho bạn dùng các viên uống bổ
sung vi chất phù hợp.
6. Lần khám thai thứ 6: Tuần thai thứ 20 – 24
Bạn sẽ phải tiến hành:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Đo khoảng
cách từ đỉnh tử cung xuống xương mu để tính tuổi thai, kiểm tra tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để quan sát sự
phát triển của thai nhi và lượng nước ối.
Thông thường ở tuần thứ
20 của thai kỳ, bạn sẽ được chỉ định làm siêu âm 4D để kiểm tra hình thái thai
nhi, tầm soát các bất thường (tim, chân tay, bụng, xương, não, cột sống, thận)
và kiểm tra vị trí bám của nhau thai, lượng nước ối.
Sau khi xem kết quả
siêu âm nếu nhận thấy thai nhi có bất thường nghiêm trọng về thể chất, bác sĩ sẽ
cho bạn biết để cân nhắc có nên đình chỉ thai nghén hay không. Để đảm bảo sức
khỏe cho mẹ bầu, việc đình chỉ thai nghén nên được tiến hành trước 24 tuần mang
thai.
7. Lần khám hai thứ 7: Tuần thai thứ 24 – 27 tuần 6 ngày
Bạn sẽ phải tiến hành:
- Kiểm tra cân nặng
- Đo huyết áp
- Khám thai: Đo khoảng
cách từ đỉnh tử cung xuống xương mu để theo dõi sự phát triển của thai nhi, kiểm
tra tim thai
- Thử nước tiểu
- Siêu âm để quan sát sự
phát triển của thai và lượng nước ối.
- Tầm soát đái tháo đường
thai kỳ: Nhằm kịp thời can thiệp bằng chế độ ăn và tập luyện vận động hoặc hỗ
trợ thêm bằng insulin.
- Xét nghiệm máu để tìm
yếu tố Rh âm tính: Nếu xét nghiệm máu cho thấy nhóm máu của bạn có yếu tố này,
bác sĩ sẽ đề nghị bạn làm một xét nghiệm máu khác để kiểm tra xem liệu cơ thể bạn
có tạo ra các kháng thể chống lại yếu tố Rh dương tính của bé. Nếu kết quả xét
nghiệm cho thấy cơ thể của bạn đang sản xuất kháng thể, thai nhi sẽ được theo
dõi kỹ càng hơn. Đôi khi bác sĩ sẽ cho bạn tiêm globulin miễn nhiễm Rh khi thai
28 tuần để cơ thể bạn không sản xuất kháng thể.
Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ ba (từ tuần 28 cho đến khi sinh)
Trong khoảng từ tuần thứ
28 đến 36 của thai kỳ, bạn sẽ đi khám thai định kỳ hai tuần/lần. Kể từ sau tuần
36, bạn sẽ đi khám mỗi tuần cho đến khi sinh. Hãy cho bác sĩ biết bất cứ vấn đề
sức khỏe nào mà bạn gặp như cảm giác mệt mỏi, buồn bã, co thắt, sưng, đau đầu
hay phù nề hoặc có dấu hiệu xuất huyết tử cung…
Bác sĩ của bạn sẽ kiểm
tra nhịp tim của bé và đo kích thước tử cung của bạn để ước tính kích thước của
thai nhi, so sánh với tuổi thai nhằm đánh giá tốc độ tăng trưởng của bé. Nếu nhận
thấy có bất thường, bác sĩ sẽ đề nghị bạn siêu âm 4D để kiểm tra sự phát triển
của thai nhi, mức nước ối trong tử cung và vị trí của bé (ngôi mông, ngôi ngang
hay ngôi thuận).
Trong tam cá nguyệt thứ
ba, bác sĩ vẫn kê toa cho bạn dùng vi chất dinh dưỡng cần thiết cho thai phụ.
8. Lần khám thai thứ 8 – 10: Từ tuần thai 28 – 36
Ngoài các thăm khám thường
quy như kiểm tra cân nặng, đo huyết áp, khám thai, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tiến
các xét nghiệm như:
- Máu
- Nước tiểu
- Siêu âm: Nếu kết quả
siêu âm cho thấy ngôi thai là ngôi mông, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn xoay ngôi
thai theo cách tự nhiên. Đồng thời sẽ tiến hành kiểm tra cổ tử cung để xem bạn
có dấu hiệu sắp sinh hay chưa.
- Tiêm phòng uốn ván cuống
rốn: Trong khoảng thời gian này, bạn sẽ được tiêm phòng uốn ván cuống rốn sơ
sinh (2 mũi cách nhau 1 tháng) để phòng ngừa bệnh uốn ván cho bé.
- Xét nghiệm Non-stress
(NST): Sau tuần thứ 28 của thai kỳ, bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm xét nghiệm này
nhằm kiểm tra sức khỏe của bé, dựa trên sự thay đổi của tim thai tương ứng với
chuyển động của thai. Ngoài ra, xét nghiệm còn giúp bác sĩ tìm hiểu xem thai
nhi có nhận đủ oxy hay không.
Từ tuần thứ 30 trở đi,
bạn lưu ý một số điều sau:
- Đếm cử động thai:
Bình thường là từ 4 lần/giờ
- Tái khám ngay khi thấy:
+ Đau bụng
+ Ra huyết, ra nước âm
đạo
+ Thai máy ít, máy yếu
+ Có dấu hiệu bất thường.
9. Lần khám thai thứ 11 – 14: Thai từ 36 – 40 tuần
Thông thường, khi mang
thai đến giai đoạn này, bạn sẽ phải đi khám thai mỗi tuần. Ở mỗi lần khám, bác
sĩ sẽ tiến hành các thăm khám thường quy, kiểm tra cổ tử cung kết hợp với siêu
âm để theo dõi thai kỳ của bạn. Ngoài ra, bạn có thể được đề nghị làm các xét
nghiệm khung chậu để đánh giá xem bạn có khả năng sinh thường hay không và xét
nghiệm Non-stress test.
Nếu nhận thấy bạn có dấu
hiệu sa bụng (bụng bầu tụt xuống), bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách nhận biết các
dấu hiệu sắp sinh để kịp thời nhập viện khi có dấu hiệu chuyển dạ sớm.
10. Lần khám thai thứ 15: Tuần thứ 40 – 42
Nếu trong giai đoạn này,
bạn chưa có dấu hiệu chuyển dạ, bác sĩ sẽ thăm khám kết hợp với siêu âm kiểm
tra nước ối và tình trạng thai nhi. Việc này nhằm giúp bác sĩ cân nhắc liệu có
nên can thiệp để bạn sinh
Nguồn:
SanPhuKhoa.com